Ξεκινά η διαλογή στην πηγή και η κομποστοποίηση για πρώτη φορά στην Ελλάδα στους Δήμους Κηφισιάς και Αθηνών.

Του Βασίλη Ξυπολυτά Αντιδημάρχου Αστικού Περιβάλλοντος Κηφισιάς www.ota.org.gr (πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΕΣΤΙΑ, 20/11/...

Του Βασίλη Ξυπολυτά

Αντιδημάρχου Αστικού Περιβάλλοντος Κηφισιάς

www.ota.org.gr

(πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΕΣΤΙΑ, 20/11/12)

Το πρόγραμμα KIFISSIA και ATHENS BIOWASTE (στα πλαίσια του ευρωπαϊκού προγράμματος Life) αποσκοπεί στην πρώτη πιλοτική διαλογή των βιοαποβλήτων στην πηγή σε επιλεγμένες περιοχές των Δήμων Κηφισιάς και Αθηνών και την επεξεργασία αυτών στη μονάδα Μηχανικής και Βιολογικής Επεξεργασίας (ΕΜΑΚ) του ΕΔΣΝΑ για την παραγωγή κόμποστ υψηλής ποιότητας. Συγκεκριμένα έχουν επιλεχθεί στο Δήμο Κηφισιάς γειτονιές της Κάτω Κηφισιάς, Νέας Κηφισιάς, Καστριού και Εκάλης, ενώ στον Δήμο Αθηνών γειτονιές στο Γκάζι και της Κυπριάδου.

Επιπλέον, με την επιστημονική καθοδήγηση της μονάδας Περιβαλλοντικής Επιστήμης & Τεχνολογίας της Σχολής Χημικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και την εποπτεία της διακεκριμένης ακαδημαϊκού δρ. Μ. Λοϊζίδου θα αναπτυχτούν τα κατάλληλα λογισμικά εργαλεία για να  προσδιορισθούν τα οφέλη των βιώσιμων μεθόδων διαχείρισης των βιοαποβλήτων αναφορικά με τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (συνεισφορά στη κλιματική αλλαγή), ενώ θα πραγματοποιηθεί αξιολόγηση της ποιότητας του παραγόμενου κόμποστ με βάση τα δεδομένα της σύνθεσης και των μεθόδων συλλογής των βιοαποβλήτων.

Μέσω των προαναφερθέντων στόχων και μέσω της διαμόρφωσης κατάλληλου οδηγού θα προωθηθεί και θα ενισχυθεί η δημιουργία αγοράς για το κόμποστ και η ευαισθητοποίηση των πολιτών, των αρμόδιων αρχών και άλλων ενδιαφερόμενων φορέων αναφορικά με τη διαχείριση των βιοαποβλήτων. Επιπλέον, θα συνταχθούν προτάσεις για την τροποποίηση των τεχνικών προδιαγραφών και νομοθετικών διατάξεων διαχείρισης των αποβλήτων.

Η περιβαλλοντικά βιώσιμη στρατηγική διαχείρισης των αποβλήτων αποτελεί ένα σημαντικό στόχο για όλες τις ευρωπαϊκές και ιδιαίτερα μεσογειακές χώρες, βασικός παράγοντας της οποίας είναι ο διαχωρισμός των βιοαποβλήτων στην πηγή. Η αναθεωρημένη οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα (2008/98/ΕΚ) περιλαμβάνει ειδικές διατάξεις για τη διαχείριση των βιοαποβλήτων μεταξύ άλλων και την προώθηση της διαλογής των βιοαποβλήτων στην πηγή.

Επιπλέον, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η διαλογή των βιοαποβλήτων στην πηγή θεωρείται αναγκαία προϋπόθεση για την εξασφάλιση αποτελεσματικής διάθεσης και αξιοποίησης του παραγόμενου κόμποστ στην αγορά.

Εκτός από την εκτροπή του οργανικού κλάσματος των αστικών στερεών αποβλήτων από τους ΧΥΤΑ που επιτυγχάνεται με τη διαλογή των βιοαποβλήτων στην πηγή (συμφωνία με την Οδηγία 1999/31/ΕΚ περί υγειονομικής ταφής), βελτιώνεται επίσης και η θερμογόνος αξία των υπόλοιπων αστικών στερεών αποβλήτων και ετσι διαμορφώνεται καθαρότερη ροή βιοαποβλήτων επιτρέποντας την παραγωγή υψηλής ποιότητας κόμποστ. Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί σημαντική αύξηση των προγραμμάτων διαλογής των βιοαποβλήτων στην πηγή σε πολλές περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και  τα τελευταία θεωρούνται ως μια επιτυχημένη επιλογή για τη διαχείριση των αποβλήτων.

Στην Αττική καθώς και στην ευρύτερη Ελλάδα, τα αστικά στερεά απόβλητα συλλέγονται σε δύο ρεύματα, τα ανάμεικτα απόβλητα και τα απορρίμματα συσκευασίας. Τα απορρίμματα συσκευασίας συλλέγονται από τις τοπικές αρχές σε συνεργασία με την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ) και καταλήγουν σε Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) ενώ τα εναπομείναντα ανάμεικτα απόβλητα συλλέγονται πάλι από τις τοπικές αρχές και καταλήγουν στους Χώρους Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων (ΧΥΤΑ) ή σε μονάδες Μηχανικής και Βιολογικής Επεξεργασίας (MΒΕ). Στην Αττική, υπάρχει μια μονάδα MΒΕ (Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κοµποστοποίησης – ΕΜΑΚ) στα Άνω Λιόσια, η οποία εξυπηρετεί περίπου το 20% του συνόλου των αποβλήτων που παράγονται στην περιοχή παράγοντας RDF (απορριμματογενές δευτερογενές καύσιμο) και χαμηλής ποιότητας κόμποστ.

Δυστυχώς, στην Ελλάδα η διαλογή των βιοαποβλήτων στην πηγή ποτέ δεν ήταν οργανωμένη, καθώς δεν υπάρχει η κατάλληλη υποδομή για να εξυπηρετήσει τη διαχείριση αυτών. Το Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) Αττικής και το σχέδιο δράσης του Ενιαίου Συνδέσμου Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής (ΕΣΔΚΝΑ) προβλέπουν την κατασκευή τριών νέων εγκαταστάσεων κομποστοποίησης στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας (Φυλή, Γραμματικό και Κερατέα), η οποία θα αντιμετωπίζει προδιαλεγμένα οργανικά απόβλητα. Επομένως η διαλογή των βιοαποβλήτων στην πηγή καθίσταται απαραίτητη.

Από περιβαλλοντικής σκοπιάς, η σημαντικότητα της ολοκληρωμένης διαχείρισης των βιοαποβλήτων, με την ενσωμάτωση συστημάτων διαλογής στην πηγή, έγκειται στην εκτροπή τους από τους ΧΥΤΑ και την παράλληλη αξιοποίησή τους. Κατά την εναπόθεση της ροής αυτής των αποβλήτων στους ΧΥΤΑ διαμορφώνονται συνθήκες αναερόβιας βιοαποδόμησης με τη συνεπακόλουθη εκπομπή σημαντικών ποσοτήτων βιοαερίου (µίγµα οργανικών και ανόργανων  αερίων) και την παραγωγή στραγγισμάτων βεβαρημένων με υψηλό οργανικό και ανόργανο φορτίο. Η διαδικασία αυτή διαρκεί αρκετά χρόνια μετά τη διάθεση των αποβλήτων. Το μείζον διαχειριστικό πρόβλημα αναφορικά με την ταφή των βιοαποβλήτων αποτελεί η εκπομπή βιοαερίου με υψηλή περιεκτικότητα σε μεθάνιο το οποίο περιλαμβάνεται στα χημικώς δραστικά αέρια θερμοκηπίου με σημαντική συμβολή στις κλιματικές αλλαγές.

Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι οι εκτιμώμενες ανθρωπογενείς ποσότητες μεθανίου, οι οποίες εκπέμπονται παγκοσμίως από τη διάθεση των βιοαποβλήτων στους ΧΥΤΑ, ανέρχονται στο 11% για το έτος 2010 (GMI, 2010). Συνεπώς, η εκτροπή τους από τους ΧΥΤΑ δύναται να συμβάλει σημαντικά στη μείωση των επιπτώσεων στις κλιματικές αλλαγές (Smith et al., 2001).